Które brytyjskie uczelnie są najbardziej wpływowe?

30 czerwca 2021

Kryterium wpływu społecznego, które w tym roku zostało wprowadzone w Polsce jako jedna ze składowych oceny jakości uczelni, funkcjonuje w Wielkiej Brytanii już od 2014 roku. Postanowiliśmy więc zbadać, które brytyjskie uczelnie są najbardziej wpływowe i co mówi nam to o ich działalności naukowej.

Szybko okazało się, że podjęliśmy się nie lada wyzwania. System REF, czyli Research Excellence Framework, to nowy sposób oceny jakości działalności naukowej uczelni wyższych. Wcześniej w Wielkiej Brytanii funkcjonował system RAE, Research Assessment Exercise, które miał nieco inne kryteria i nie brał pod uwagę „wpływu społecznego”. Ale już w tym roku pojawi się nowy system oceny, zmodyfikowany REF, który będzie zorganizowany nieco inaczej niż ten z 2014 roku. To pierwsze wyzwanie, z którym przyszło nam się mierzyć próbując porównywać wyniki oceny jakości wyższych uczelni – trudno zestawiać ze sobą wyniki rankingów z wcześniejszych lat, bo były one prowadzone na zupełnie innych zasadach.

Przyjęliśmy więc, że przeanalizujemy jedynie wyniki z 2014 roku i dostępne oceny wpływu społecznego uczelni brytyjskich.

Jak ocenić „wpływ” uczelni?

W systemie REF 2014, uczelnie były oceniane na podstawie trzech kryteriów – jakości publikacji i wyników badań (ang. outputs), wpływu społecznego oraz zdolności do tworzenia otoczenia, które sprzyja R&D (ang. environment). Każde z kryteriów miało inną wagę – jakość publikacji i wyników to 65%, wpływ 20% i otoczenie sprzyjające prowadzeniu badań 15%. W każdym kryterium uczelnia mogła otrzymać od 1 do 4 punktów.

Wpływ społeczny mierzony był na podstawie studiów przypadków – każde studium otrzymywało indywidualną ocenę. Następnie panel ekspertów wyciągał średnią z ocen cząstkowych. Tak powstawała całościowa ocena wpływu społecznego uczelni. To pokazuje, że system premiuje raczej jakość niż liczbę zgłaszanych projektów.

Warto jednak dodać, że REF zakłada również minimalną liczbę projektów, które musi złożyć uczelnia – uzależnioną od liczby pracowników etatowych w każdym z obszarów badawczych (w 2014 roku było 36 obszarów badawczych – ang. Units of Assesments, ale już w 2021 roku będzie ich tylko 34). Minimalna liczba studiów przypadków, jaką musiała złożyć uczelnia wynosiła 2 studia przypadków (przy liczbie etatowych pracowników mniejszej niż 15), w maksymalnym przypadku (powyżej 45 pracowników) takich przypadków należało złożyć aż 6.

TOP 10 brytyjskich uczelni, które zgłosiły najwięcej studiów przypadków

Pierwszym sposobem na sprawdzenie, które uczelnie są najbardziej wpływowe, może być zatem weryfikacja liczby zgłoszonych studiów przypadków. Zakładając, że uczelnie będą zgłaszały tylko naprawdę jakościowe projekty, bo takie podejście premiuje system, można przyjąć, że im większa liczba zgłoszonych przypadków, tym bardziej „wpływowa” uczelnia.

Oczywiście, od razu pojawia się pytanie, czy aby liczba przypadków nie będzie prostą wypadkową wielkości uczelni – im więcej pracowników, tym większa liczba złożonych przypadków. Pewnie tak. Co nie wyklucza, że taka uczelnia może być również najbardziej wpływowa, chociażby z racji swojej wielkości. Z pewnością, najlepiej byłoby ocenić liczbę złożonych studiów przypadków w zestawieniu z danymi na temat liczby pracowników naukowych, ale to już wymagałoby dużo bardziej zaawansowanych obliczeń oraz zebrania licznych danych (pracownicy uczelni, pracownicy naukowi, pracowni pełnoetatowi, pracownicy w poszczególnych obszarach naukowych).

Po tym wstępie, w pełni świadomi ograniczeń takiego ujęcia, zebraliśmy poniżej listę 10 uczelni, które zgłosiły najwięcej studiów przypadków w 2014 roku wraz z liczbą zgłoszonych studiów przypadków podaną w nawiasie:

Klikając w każdą z nazw uczelni można szybko przejrzeć, w jakim obszarze badawczym zgłosiła ona najwięcej studiów przypadków oraz jakie były najczęściej podawane rodzaje wpływu. Na przykład, University College London zgłosił najwięcej, bo aż 83 studiów przypadków w tematyce zdrowie, a tylko 9 przypadków wpływu na prawo. Podczas gdy Uniwersytet Oksfordzki miał najwięcej przykładów wpływu na społeczeństwo (59), a najmniej również na prawo (10).

TOP 10 brytyjskich uczelni z najwyższą oceną wpływu

Inną opcją oceny „wpływu” danej uczelni jest weryfikacja przyznanej przez REF oceny w tej kategorii. Tutaj jednak musimy uważać na inny aspekt zagadnienia – czy mała uczelnia, która prowadzi badania w wąskim obszarze i przedstawiła 2 świetne jakościowo studia przypadków ma większy wpływ na świat, w którym żyjemy, niż duża uczelnia, która zgłosiła 283 przykłady wpływu na otoczenie? Ponownie, z pełną świadomością ograniczeń każdego z takich rankingów, poniżej lista uczelni z najwyższymi ocenami w kategorii wpływ (dla przypomnienia, skala od 1 do 4).

Jak widać, połowa szkół w pierwszej 10 to uczelnie specjalizujące się w obszarze zdrowia i medycyny. Można więc przypuszczać, że są to obszary, w których stosunkowo najłatwiej można udowodnić realny wpływ prowadzonych badań na jakość życia ludzi oraz świat poza środowiskiem akademickim.

Pełny ranking: https://ref2014.leeds.ac.uk/impact/

Która uczelnia brytyjska jest zatem najbardziej wpływowa?

Raz jeszcze, zaznaczając, że samo kryterium wpływu i jego jakości w odniesieniu do całej uczelni może być różnie oceniane i definiowane, postanowiliśmy zestawić ze sobą te dwa rankingi i za najbardziej wpływowe uznać te uczelnie, które znalazły się na obu listach. Za najbardziej wpływowe uczelnie brytyjskie, przy takim założeniu, można więc uznać – Imperial College London (z nieco wyższą oceną jakościową studiów przypadków) oraz University Collage London (z największą liczbą studiów przypadków ze wszystkich brytyjskich uczelni).

Podsumowując, tak jak w przypadku jakichkolwiek rankingów i to zestawienie nie pokazuje nam pełnego obrazu uczelni, a jedynie pewien wycinek złożonej rzeczywistości, w której funkcjonują. Cenny dla wszystkich szukających inspiracji i przykładów dobrych praktyk w obszarze podnoszenia wpływu społecznego uczelni wyższych.